Ha mijn Turkse vrienden.. Nou, daar zitten we dan. Ik met een dampende kop thee, jullie met je ongeloof. Of erger nog: je berusting. Want wat moet je anders? Je kunt je vuisten ballen, een woedende tweet eruit slingeren, een boze column tikken—en dan? Helemaal niets. De machthebbers lachen. Ze weten dat verontwaardiging zonder gevolgen slechts een briesje is dat door hun paleizen waait. Ondertussen wordt de burgemeester van Istanbul afgevoerd. Niet zomaar een burgemeester, maar de man die de hoop van miljoenen belichaamde. Een leider die het waagde om te winnen. Een stem die net iets te luid klonk in een land waar stilte de norm is geworden.
Ze hebben hem opgehaald. Midden in de nacht, waarschijnlijk. Zoals dat gaat in landen waar de wet een toneelstukje is en de macht een familiezilver dat van vader op zoon wordt doorgegeven. Ze zeggen dat het gaat om een rechtszaak, dat hij iets verkeerd heeft gedaan. Natuurlijk. De aanklacht maakt niet eens meer uit. Corruptie? Terrorisme? Belediging van de staat? Het is de standaardformule. Zoek iets, vind iets, maak iets. En voor je het weet, wordt een man in de boeien geslagen, terwijl de president in zijn paleis een kopje thee inschenkt en knikt: “Zo hoort het.”
Even terugspoelen. Er was ooit een man met blauwe ogen en een droom. Mustafa Kemal Atatürk. Een republiek, een modern land, een plek waar de geest van de sultan werd verdreven en vervangen door democratie. Dat was het idee. Maar wat doe je als je heimwee hebt naar de oude tijden? Je trekt een nieuw gewaad aan, geeft je autocratie een laagje democratische vernis en noemt jezelf de redder van het vaderland.
En dus zitten we hier. In een land waar rechters knikken in plaats van rechtspreken. Waar journalisten kiezen tussen zwijgen of opsluiting. Waar burgemeesters verdwijnen als ze te geliefd worden. Want liefde is gevaarlijk. Liefde maakt mensen moedig. En moed is een luxe die het volk zich niet mag permitteren.
We wisten dat dit eraan zat te komen. De man won in 2019 de burgemeestersverkiezingen van Istanbul, en dat was een klap die nog altijd nadreunt in de paleismuren. Istanbul is geen stad, Istanbul is een troon. En troontjes pik je niet zomaar af. Dus werd de eerste overwinning ongeldig verklaard. Nieuwe verkiezingen! Maar de mensen kozen hem nóg overtuigender. Dat was het moment waarop de beslissing werd genomen: deze man moest kapot. Niet direct, dat zou te opzichtig zijn. Eerst met rechtszaken. Een veroordeling hier, een beschuldiging daar. Een politiek verbod, net misgegaan. En nu dit. Een arrestatie. Dit keer met een netje eroverheen, met een aanklacht die formeel klinkt maar zo hol is als een uitgeholde watermeloen.
Ze zullen zeggen dat de rechtsstaat zijn werk doet. Ze zullen wijzen naar documenten, getuigenverklaringen, uitspraken van de rechter. Maar we weten beter. Dit is geen recht, dit is wraak. Dit is een les voor iedereen die denkt dat verkiezingen nog iets waard zijn.
Ooit was Turkije een licht in de regio. Een land dat liet zien dat democratie en islam hand in hand konden gaan. Een evenwicht tussen Oost en West, tussen moderniteit en traditie. Maar dat is voorbij. De balans is weg. De sultan heeft zijn troon heroverd.
Waar eindigt dit? We kunnen gissen. Jij weet het niet, ik weet het niet, en de burgemeester van Istanbul weet het waarschijnlijk ook niet—hij is te druk met zijn handboeien loswrikken. Maar één ding is zeker: als dit het nieuwe normaal is, als dit het pad is dat ingeslagen wordt, dan is er geen weg meer terug. Dan kunnen we de ‘Republiek Turkije’ officieel doodverklaren en de vlag halfstok hangen.
Maar pas op. Straks krijg je daar ook drie jaar cel voor.
To be continued… of niet.
